Valente Tseco is directeur van het Bijbelgenootschap van Mozambique: ‘We hebben twee hoofdprojecten die we kunnen doen met steun van het NBG. Het eerste is het Ekuwabo vertaalproject en het tweede is hulpverlening voor mensen in de gebieden met cyclonen. Een voorganger vertelde me dat de cycloon hem liet ontdekken dat er gewerkt wordt in de taal van zijn hart: het Ekuwabo. Dit is een bijna afgerond vertaalproject in de meest gesproken taal in het hardst getroffen gebied. Het vertaalproject heeft veel impact op de slachtoffers, want mensen krijgen al hulp voor eten en kleding, maar geen Bijbels.
Een nieuwe vertaling in elf jaar
Tseco: ‘Het vertaalproject is heel belangrijk voor Mozambique omdat er rond een miljoen inwoners deze taal spreken. Op dit moment hebben we het Nieuwe Testament afgerond in het Ekuwabo, en het Oude Testament hopen we af te ronden in 2025. Het is de eerste keer in elf jaar dat we de hele Bijbel lanceren in deze taal. Vroeger hadden we vertaalprojecten die wel 24, 30 of zelfs 40 jaar duurden. Dat kwam bijvoorbeeld omdat er een oorlog was in mijn land waardoor we manuscripten en computers kwijtraakten. Maar dankzij de technologie die we vandaag hebben, is het in elf jaar tijd gelukt. Vroeger schreven de vertalers alles met de hand. Daarna gaven ze hun manuscripten aan de vertalers met een computer die vervolgens alles intypten. Tot slot moest het weer naar de vertaalconsulent. Door al die stappen kostte het vertalen van de Bijbel enorm veel tijd. Nu zijn vertalers ook computerkenners zodat ze meteen alles in de computer kunnen verwerken. We versnellen het werk zonder de kwaliteit van het werk te verliezen. En dat kan ook dankzij de steun van het NBG.’
Tseco: ‘Alle talen zijn van God, het vertaalwerk is heilig omdat we Gods gedachten proberen te vatten in de taal van het hart van mensen. Johannes 3:16 moet hetzelfde zijn in mijn taal als in andere talen. Dit is het goede in het Bijbelwerk in de wereld. Wat ons samenbrengt is Jezus die aan het kruis is gestorven voor ons. Dat brengt ons samen en maakt ons broers en zussen in Christus, waar je ook vandaan komt. Het is zo bijzonder als we Bijbels kunnen uitdelen aan mensen in hun eigen taal.’
‘Ik kan me een moment herinneren dat we ergens waren waar eerst maar één Bijbel was in een bepaalde vertaling. Dus als iemand Johannes 3:16 wilde verkondigen in die taal moest hij die Bijbel lenen. En dan moest diegene ook altijd de Bijbel terugbrengen voor de volgende die de Bijbel wilde lenen. Je kunt je dus wel voorstellen hoe speciaal het is voor mensen om een eigen Bijbel in hun moedertaal te ontvangen.’
‘Er zijn genoeg organisaties die ons helpen met voedsel, medicijnen en kleding. Maar de mensen zijn alles verloren, inclusief Bijbels.‘
Bijbels brengen hoop
Tseco: ‘Ook bieden we hulp aan de mensen in de gebieden met cyclonen. In Mozambique zijn er gebieden die elk jaar veel last hebben van cyclonen. Elk jaar zit er minder tijd tussen cyclonen door de klimaatveranderingen. Begin dit jaar hadden we nog last van een cycloon: alles wordt dan verwoest. We zijn blij dat het NBG het “cycloonproject” sponsort. Er zijn genoeg organisaties die ons helpen met voedsel, medicijnen en kleding. Maar de mensen zijn alles verloren, inclusief Bijbels. Ze krijgen voeding, hun huis is gereconstrueerd, ze krijgen medicijnen en spullen. Maar niemand voorzag hen van Bijbels. En het lucht ons als Bijbelgenootschap op dat we ze dan ook nog Bijbels kunnen geven. Wat me het meest aanraakt is dat de plek waar de taal Ekuwabo gesproken wordt, het meest aangetast was door de cycloon. Dus straks kunnen we mensen ook nog Bijbels geven in de taal van hun hart!’
Tseco: ‘Ik weet nog dat we deze nieuwe vertaling aan een voorganger gaf. Hij zei: ‘Deze cycloon liet me ontdekken dat er gewerkt wordt in de taal van mijn hart. Ik was gewend om Bijbelgedeelten in andere talen te luisteren zoals Chichiwa of Lomwe, maar het is niet hetzelfde. Mijn gebed is langer als ik in een andere taal moet bidden dan wanneer ik in mijn moedertaal bid.’
‘Het lijkt op de eerste kerk uit Handelingen!’
Valente Tseco is al 22 jaar directeur bij het Bijbelgenootschap van Mozambique. Hij vindt zijn werk niet zomaar een baan, maar een dienst aan God. Naast directeur van het Bijbelgenootschap is hij ook voorganger van een kerk, en ook in die baan gaat het hem om de mensen. Zijn favoriete Bijbeltekst is:
Tseco: ‘De United Bible Societies doet me denken aan de vroege kerk uit Handelingen. Alle christenen namen hun bezittingen mee naar de apostelen. De apostelen deelden met iedereen wat ze nodig hadden, naar hun behoeften. Ze verdeelden de bezittingen zo dat niemand rijk of arm was. Dat maakt mij gezegend om deel uit te maken van United Bible Societies. Er wordt niet op je neergekeken als je minder beschikbaarheden hebt in je land. De andere landen zullen je dan bijstaan. Zonder het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) was het voor ons nauwelijks mogelijk om projecten in Mozambique te financieren.’
Meer Bijbelprojecten
Interview: Laura Zitman